Cüzdan öğütücü
Merhabalar arkadaşım ...
Türkçe' mizde güzel bir laf var "Ne kadar ekmek, o kadar köfte" espresso ve değirmen arasındaki ilişkiyi çok iyi anlatır. İyi bir espresso yapmak istiyorsanız çektiğiniz kahvenin çekme kalınlığı (fineness) ve taneciklerin eşit çekilmesi (consistency) çok önemli. El değirmeninde çekme kalınlığını çok iyi ayarlayabiliyoruz çünkü alttaki vida kademeli değil (stepless) teoride sonsuz ayar imkanı sunuyor. Hadi bunu tam tutturduk diyelim %50 kaliteli bir espresso yaptık (kahvenin taze kavrulmuş, tamperi de espro calibrated ile yapmış ve espresso makinasının da hatasız olduğunu farzedelim). Geriye tanecik eşitliği kalıyor ki bu da tamamen öğütme dişlilerinin (burrs) imalat kalitesiyle ve tipiyle alakalı bir konu. Sözen el değirmenlerinde imalatın tamamen eski usüllerle el yordamı ile yapıldığını düşünürseniz geri kalan %50 lik kaliteyi ne kadar tutturduğunuza bağlı olarak içtiğiniz espresso kalitesi aşağı yukarı %60-70 olacaktır (çok iyimser bir tahmin).
Gelelim ileri teknoloji ile üretilen değirmenlere ve tiplerine.
ilk seviyede 60-70$ Doğan görünümlü anadollar var onlara dikkat edin çakma flat dişli de-longhi, cousinart, tchibo gibi makinalar sadece filtre kahve için öğütme yapar bazıları french press için bile yapamıyor.
Ev tipi kademeli (stepped) giriş seviyesi değirmenlere bakalım. Bunlar yaklaşık 100$-100€ seviyesindeki makinalardır. En çok bilinen marka ve modeller: baratza encore, baratza maestro, solis scala (starbucks barrista), capresso infinity (bunun farklı markalar altında en az 2-3 varyasyonu var) bu makinaların hemen hepsi 38mm konik dişli (conical burr) kullanır ve takribi 10-15 kademesi vardır.
Bu tip makinaların genel sorunu dişlilerinin fabrikasyon olmasına rağmen dengesiz öğütme yapmalarıdır. Bunun da iki sebebi var birincisi konik dişli olması ikincisi ise dişli çapının küçük ve motorların nispeten güçsüz olmasıdır. İkinci genel sorun çekme kalınlığının kademeli ayarlanmasından dolayı hassas espresso kalınlığının tutturulamamasıdır. Ayrıca espresso inceliğinde bile çekemeyen bazı modellerde türk kahvesi için çekim yapabildiği yazıyor ki bu tamamen palavradır (adam gibi türk kahvesi çeken makinalar 500€ dan başlar bknz. mazzer mini). sadece capresso infinity modeli için internette bir iki mod yapılan forum var burada da dişliler birbirine değecek kadar yaklaştırılıp sonra üst kademeler espresso için kullanılıyor. Bir modda da kademe aparatı iptal edilip kademesiz hale getiriliyor (meraklısına).
Bu makinalarda espresso için kahve çekmek dediğim etkenlerden dolayı imkansıza yakın ama modlanmış bir makina ise ya da kademe sayısı fazla ve en alta kademesi türk kahvesine yakın çeken bir makina denk gelirse belki ayar tutturmak mümkün olabilir.
Yukarıda anlattığım sınıfın bir üstünde yani 150€-300€ arasında bir sınıf var ki bunlar genelde krom kasa üzerine yine 38-40mm endüstriyel kalitede konik dişli kullanılan ancak kademesiz (stepless) ayarlanabilen ve doserli veya dosersiz modelleri bulunan seridir. Gövdeleri ve dişlileri haricinde aşağı yukarı her yeri plastik (bazılarında gövde de plastik) olan bu modellerin avantajları çekme kademelerinin çok hassas ayarlanabilmesinden dolayı (el değirmeninde olduğu gibi) espresso için öğütme yapabilmeleridir. Bu hassaslığı sağlayan şey worm drive (helezonik dişli) tabir edilen bir sonsuz vidanın, üst öğütme dişlisinin bağlı olduğu kasayı mikrometrik bir şekilde döndürerek alt dişli ile arasındaki mesafeyi ayarlamasıdır. Dezavantajları ise farklı çekim kalınlıkları arasında geçişin çin işkencesi olmasıdır. En ince çekim ile en kalın çekim arasında yaklaşık 60-70 tur. Ayrıca üst öğütme dişli kasasının ve kasa vida dişlerinin plastik olmasından ötürü zamanla ayar bozulması sonra ayar tutturamama gibi kafa yediren sonuçlar da ortaya çıkması muhtemeldir. ama 120€ gibi bir fiyata almanya'dan 220V bir nemox lux alıp şansınızı deneyebilirsiniz. Yine yakın fiyatlarda aynı dişli setini kullanan ispanyol malı iberital challenge (MC2) hem plastik kasa hem krom kasa ve doserli dosersiz 200€ ya kadar alternatifleri de mevcuttur. Ayrıca internette bu modelden çok memnun olup da öve öve bitiremeyen bir tayfa mevcut. Zannediyorum "bang for buck" ya da "fiyat/performans oranı yüksek" tabirini bu makina için kullanıyorlar. Bu modelin bu kadar tutulmasının nedeni dişli setinin üst düzey kalitede üretilmiş olması. Bu arada bu modeli bir süre kullanmış sonra da yaw bu değirmen o kadar da eşit taneli çekmiyo biraz da tozlu mu çekiyor ne ? dikkat edin diyen birileri de varmış
CoffeeGeek - Iberital Grinders - All - Simon Weatherley's Review
aynı seride benzer modeller şunlar
nemox lux
Lelit PL 043
isomac Gran Macinino
quickmill 031
vs vs
Bunların bir üst sınıfına geçecek olursak fiyat 300€-500€ arası diyelim bu seride ilk akla gelen efsane 50mm flat dişli rancilio rocky, doserli dosersiz model ve 50 kademeli ayarıyla hem espresso hem de diğer kahve türleri için hızlı geçiş imkanı sunuyor. USA fiyatı 340$ avrupa fiyatı ise 280€ civarında olan bu makina adam gibi espresso içmeye başlayanların ilk tercihi. süper ötesi işçilik metal kasa 7kg ağırlık 40cm boyuyla mutfakta cuk oturan güzelin bir kaç kusuru var o da çekirdek haznesi (hopper) çıkmıyor. temizlemesi biraz zor(muş). Azcık da statik ve çekimden sonra içeride kalan inatçı 3-5 gram kahveyi de eklemeden geçmeyelim ayrıca rahat duramayıp 50 kademe yetmez ben sonsuz isterim diye stepless mod yapanlar da var.
Bir üst fiyat aralığında ev kullanıcıları için bol bol ayar yapmak amacıyla bir oyuncak geliştirilmiş adı da mahlkönig vario. Bu alet avrupada 400€ USA da ise baratza vario adı altında 450$ dan satılıyor. Bir ana, bir hassas kademe sayesinde yaklaşık 250'ye yakın ayar kademesi var seramik 54mm flat dişliler, ön ayarlı dozlama vs vs tam bir teknoloji harikası ama fiyat üst sınıfta. Şikayetler ise temizledikten sonra tekrar kalibre etmek gerekiyor(muş). Ayrıca bazısı bundan da bıkıp bir üst model isterim diye tutturabiliyor (sonu yok bu işin)
Bu sınıfta yine 50mm flat dişli seti ve tamamı metal kasa, süper işçilikle üretilmiş makinalar da mevcut benim favorim USA'da satılan Pasquini moka ve k2 serileri aynı makina italyan anfim haus, amfim best ve amfim doserless modelleri ve yine Almanya'da satılan ECM casa ve ECM casa special serisi sadece marka adı değişik ve birbirinin aynısı kasa ve dişli seti kullanıyor. rocky gibi stepped ayarlı bu cihazlar için çok kolay stepless modları var.
500$/€ üstü sınıfta mazzer, macap, la cimbali, mahlkönig, compak, nouva simonelli vs vs bir sürü marka model mevcut bunlara hiç girmeyeceğim yoruldum onlar da başka bir gün...
CoffeeGeek - Coffee & Espresso Grinder Reviews adresinde hangi değirmen ne kadar rating almış yorumlar vs mevcut. azcık ingilizce lazım.
görüşmek üzere
)
